ما در دوران سختی زندگی میکنیم. دنیا در آستانه جنگ افروزی است و حکومتهای خودخواه به یکدیگر حمله میکنند. این حکومتها با ادعای صلح خلاف آن عمل میکنند. تروریسم میتواند انسان را بیدار کند، در غیر این صورت در چنگال قدرتهای بزرگ گیر می افتد. خوشبختانه فیلمسازان بزرگی داریم که گهگاه آثار درخشانی تولید میکنند. آنها نیز مانند هنرمندان دیگر به زیباییهای انقلاب علاقهمند شده و این موضوع داغ را روایت میکنند. در حقیقت آنچه که برای یک طرف تروریسم است برای طرف دیگر مبارزه برای انقلاب نام دارد. در اینجا میخواهیم ۱۰ فیلم جذاب درباره تروریسم را به شما معرفی کنیم؛ توجه داشته باشید که محتوای هیچیک از فیلمهای زیر مورد تایید و یا رد ما نیست و این لیست صرفا به دلیل جنبه سینمایی تهیه شدهاست.
تِروریسم که در زبان فارسی از آن با عنوان وحشتافکنی،، هراسافکنی و ارعابگری نیز نامبرده شدهاست، به استفاده از خشونت یا تهدید به استفاده از خشونت برای دستیابی به اهداف سیاسی، مذهبی، یا ایدئولوژیک گفته میشود، تروریسم استفاده غیرقانونی از خشونت یا ارعاب است، به خصوص بر علیه غیر نظامیان، برای دنبال کردن اهداف سیاسی است. البته، در جهان امروزی، تعریف دقیقی از واژه «تروریسم» در دست نیست.
تروریسم روسی همیشه تاثیرگذار است، مخصوصاً برای کمپانی تولید آمریکایی. در این فیلم “ولفگانگ پترسن” (Wolfgang Petersen) با حرکت بزرگی توانسته تفاوت میان دو ملت را نشان داده و یکی را مجرم نشان دهد. فیلم بسیار مهیج بوده و “هریسون فورد” (Harrison Ford) که همیشه اجرای درخشانی داشته در این فیلم نیز در نقش یک جاسوس اجرای درخشانی ارائه میدهد. اجرای “گری الدمن” (Gary Oldman) در نقش “ایوان کورشنف” هم دست کمی نداشت. یک فیلم درخشان و تریلر درباره رئیس جمهور ایالات متحده که میخواهد پرواز تروریستهای روسی را تلافی کند. شاید داستان کلی آشکار باشد، اما اجراهای زیبا فیلم را به سطح جدیدی رساند. آهنگسازی “جری گلداسمیت” (Jerry Goldsmith) الهام بخش بوده و کارگردان هم عملکرد همکارانش را تحسین کرد. یک فیلم سرگرم کننده که در گیشه موفق بود و در آرشیو آثار مدرن قرار گرفت.
فیلمی براساس عملیات واقعی خشم خدا که اسرائیلیها در پی انتقام گیری به خاطر حمله تروریستی المپیک مونیخ در سال ۱۹۷۲ آن را انجام میدهند و فیلم هم به کارگردانی “استیون اسپیلبرگ” (Steven Spielberg) به یک تریلر سیاسی دیدنی بدل شد. داستان درباره دستگیری و کشتار اعضای گروه تروریستی سپتامبر سیاه است که مسئول کشتار بودند. تنش و فضای رازآلود داستان امضای تریلرهای اسپیلبرگ است و این فیلم هم دست کمی ندارد. فیلمی بیدار کننده که درباره اخلاقیات و انسانیت سؤالات زیادی پرسیده و با خلق شخصیتهای پیچیده مخاطب را سرگرم نگه میدارد.
موسیقی متن “جان ویلیامز” شنیدنی بود و به حق نامزد اسکار شد. زندگی مأمور موساد “اونر کافمن” به خوبی روح انتقام جویی را نشان میداد. اجرای “اریک بانا” (Eric Bana) و “دنیل کریگ” (Daniel Craig) دیدنی بوده و فیلم با تحسین منتقدین به یکی از آثار دیدنی این دهه بدل شد.
اگر قدرت بازیگری “لئوناردو دیکاپریو” (Leonardo DiCaprio) و “راسل کرو” (Russell Crowe) را در کنار کارگردانی “ریدلی اسکات” (Ridley Scott) قرار دهید اثری درخشان پدید میآید. داستانی با مضمون بحث برانگیز درباره همکاری سازمان سیاه و سازمان جاسوسی اردنی برای دستگیری السلیم تروریست، که تمرکز فیلم بر وضعیت روحی افسرهای همکار است. تفاوت ذهنیت آنها پرونده را به سمت ناهمسویی میبرد. با این حال در پایان و در میان این فریبها کارشان را درست انجام داده و بر غریزهشان مسلط میشوند.
نمایش تنشها و ناراحتی شخصیتها در کنار هم که هرکدام میخواهد دیگری را شکست دهد این فیلم را خاص میکند. اجرای دیدنی و فیلمبرداری هم با موسیقی متن “مارک استریتنفلد” (Marc Streitenfeld) در موفقیت فیلم بی تأثیر نبود. اگر عاشق تریلر اکشن هستید این فیلم را تماشا کنید.
حمله تروریستی به بمبئی در ۳۱ مارس سال ۱۹۹۳ یکی از ترسناکترین اتفاقات این کشور است که هنوز در ذهن هندیها مانده و مشکلات میان هندیها و پاکستانیها را بیشتر کرد. در این باره چندین مستند ساخته شده، اما وقتی مهارت “حوسین الزیدی” (Hussian Zaidi) با کارگردانی “آنوراگ کاشیاپ” (Anurag Kashyap) همراه شود شاهکاری متولد میشود که نظیر آن در بالیوود کم است. این فیلم نتوانست توجه همه تماشاگران را جلب کند، اما منتقدین آن را دوست داشتند. فیلم اقدامات غیرانسانی تروریستها را به خوبی نشان میدهد.
مهارت اجرای “کی کی منون” (Kay Kay Menon) و “آدیتا سیرواستاو” (Aditya Srivatsava) به همراه موسیقی روح نواز اقیانوس هند یکی از جذابترین مستندها درباره تاریخ هند را ساخت. یک فیلم جذاب و دیدنی و بدون عناصر ملودرام که میتواند در لیست بهترین فیلمهای تروریستی جهان جای بگیرد.
“جان سخت” برای طرفداران سینمای اکشن آشناست. یکی از بهترین فیلمهای اکشن تاریخ با بازی “بروس ویلیس” (Bruce Willis) و “الن ریکمن” (Alan Rickman) که در ژانر فیلمهای اکشن انقلاب به پا کرد. فیلم درباره تروریستهای آلمانی است که پس از تماشای “آسمانخراش جهنمی” (The Towering Inferno) به برجی در لس آنجلس حمله میکنند. صحنههای اکشن خوب طراحی شده و فیلم پرتنش است. موسیقی “مایکل کامن” (Michael Kamen) که بر تنش فیلم میافزاید.
ویلیس یک شبه از شخصیت کامیک به ستاره اکشن تبدیل شد و ریکمن هم به عنوان یک ویلن در هالیوود جایش را محکم کرد. این فیلم آنقدر زیباست که در بسیاری از لیست فیلمها راه یافته، حتی لیست فیلمهای کریسمس. مطمئن باشید بارها میتوانید این فیلم را تماشا کنید.
درحالی که بسیاری از فیلمهای این ژانر بر صحنههای خونین و اکشن تمرکز میکنند، “هانی ابواسعد” (Hany Abu-Assad) کارگردان فلسطینی تصمیم گرفت در این فیلم فیلمنامه متفاوتی را پیش بگیرد. داستان درباره دو بمبگذار انتحاری فلسطینی است که میخواهند در تل آویو بمبی را منفجر کنند و این مستند به شخصیت دو فردی که حاضرند برای فلسطین قربانی شوند، میپردازد. این فیلم چندان پراز تنش و خونریزی نیست، اما به جای آن روایت جذابی را نشان میدهد.
درد ناشی از این قربانی شدن، خودخواهی انسان و ماندگاری عشق و دوستی باعث جذابیت داستان میشود. فیلم از ما میپرسد که چه کسی تروریست واقعی است؟ پاسخ این سؤال به بیننده واگذار میشود. این مستند با پشت سر گذاشتن موانع و تحسین شدن به یکی از برترین مستندها و فیلمهای تروریستی این دهه بدل شد. نقطه عطفی در تاریخ سینمای فلسطین که امیدواریم برای این سرزمین معجزه شود.
دومین فیلم از سه گانه بتمن “کریستوفر نولان” (Christopher Nolan) که شاهکاری مدرن درباره روان انسان و تقابل میان خیر و شر توسط جوکر آنارشیست و بتمن شوالیه است. جوکر فقط میخواهد شاهد نابودی جهان باشد و بنابراین کار بتمن سختتر میشود زیرا در عین حفظ ارزشهای خود باید با آشوب مبارزه کند. تأثیر تروریسم بر همه حتی انسانهای خوب توسط شخصیتها نمایش داده شده و بنابراین میتوان برای مطالعه شخصیتی از این شخصیتها استفاده کرد.
لحظات به یادماندنی و مونولگ ها در کنار توجه به شخصیتها و موانع آنها فیلم را دیدنی میکند. عدم تمایل انسانها برای مواجهه با آشوب، غرق شدنشان در تاریکی و واکنش جنبه تاریک جامعه در صحنههای مختلف به تصویر کشیده میشود. موسیقی “هانس زیمر” (Hans Zimmer) فیلم را دیدنیتر میکند. “شوالیه تاریکی” یکی از بهترین فیلمهای این نسل است که میتوان بارها آن را تماشا کرد.
حمله ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ یکی از مخوفترین حملات تروریستی تاریخ است. به جز حمله به برجهای تجاری، در جریان ربودن هواپیمای مسافربری هم بین تروریستها مخالفتهایی ایجاد شد. یکی از مسافران پیامی مبنی بر مقاومت سربازان فرستاد و “پل گرینگرس” (Paul Greengrass) از این پیام استفاده کرد تا نه تنها از این قهرمانها بلکه وطن پرستی در مقابل خطر، تجلیل کند.
در این فیلم میبینیم که یک فرد عادی میتواند به خاطر وطن و عزیزانش بدون ترس از مرگ مبارزه کند. در این صورت هیچ خطری آنقدر بزرگ نیست که چنین افرادی را شکست دهد. گرینگرس براساس داستان واقعی چنین قهرمانهایی مستندی دیدنی ساخت. این فیلم باعث میشود تماشاگر برخواسته و با چشمان اشکبار قهرمانان را تشویق کند.
داستان شکار خطرناکترین مرد جهان داستان ترسناک و هراس آوری است که روایت آن آسان نیست و مقاومت و مبارزه آمریکا در برابر مردی که پس از جنگ سرد بزرگترین تهدید برای آمریکا بود را نشان میدهد. دومین فیلم “کاترین بیگلو” (Kathryn Bigelow’s) گرچه نگاهی تخیلی دارد اما سرویس مخفی آمریکا را نشان میدهد که برای دانستن حقیقت و یافتن کسانی که آزارشان داد، سخت تلاش میکند. بیگلو پس از فیلم “مهلکه” (The Hurt Locker) نگاه دقیقتری به جنگ میاندازد. نمایش مسیری ده ساله آسان نیست و او از عهده آن برمی آید. دوم مه ۲۰۱۱ در ساعت ۰۰:۳۰ بامداد پایان یکی از نفرت انگیزترین مردن عالم پس از هیتلر، رقم میخورد.
داستان از نگاه مأمور مخفی باهوش و جذاب، مایا، که فقط به فکر دستگیری “اسامه بن لادن” است، روایت میشود. فیلم نه تنها تلاشهای انجام شده بلکه تغییر نگرش فکری شخصیتها، از جمله مایا، را نشان میدهد. “جسیکا چستین” (Jessica Chastain) با اجرای تحسین برانگیز خود عمق این شخصیت را نشان داده و این فیلم را به یکی از بهترین فیلمهای دهه تبدیل کرد.
هر اتفاق دو مقصر دارد. هر طرف براساس دیدگاه و فلسفههای خودش آن را روایت کرده و به نسلهای بعد منتقل میکند. بنابراین حقیقت و تاریخ تجزیه میشود و نمیتوانیم به واقعیت اصلی پی ببریم. در سال ۱۹۶۶ فیلمی درباره انقلاب الجزیره علیه فرانسه استعمارگر به نام “نبرد الجزیره” به کارگردانی “جیلو پونتهکوروو” (Gillo Pontecorvo) ساخته شد. این شاهکار سیاه و سفید جدا از کارگردانی و فیلمسازی درخشان، روایتی خاص دارد که طرف هردو کشور را میگیرد و هیچکدام را برتر نمیداند. زیرا با نمایش منطق و ایراد طرفین تاریخ را به خوبی بازگو میکند.
انقلابیها برای رسیدن به آزادی مبارزه میکنند و همدردی تماشاگر را برمی انگیزند، اما بمب گذاری در فرانسه که به کشتن بیگناهان میانجامد نیز همدردی مخاطب را برمی انگیزد. مقابله فرانسه با تروریسم هم گرچه از نظر خودشان منطقی است اما سؤالات اساسی ایجاد میکند. دوگانگی تاریخ باعث واقعی بودن این فیلم میشود. بنابراین “نبرد الجزیره” را میتوان بهترین درام جنگی و بهترین فیلم تروریستی دانست.